Các cụ thường dạy rằng, phân tốt thì cơ thể mới tốt, bởi phân là biểu hiện của đường tiêu hoá có tốt hay không. Bé mà đi ị có phân màu vàng hoặc phân màu vàng nâu, trong 1-2 tháng đầu xì xoẹt hoa cà, hoa cải khoảng 2-3 lần 1 ngày, khi ăn dặm thì phân thành khuôn.
Đường ruột của em bé sơ sinh cũng giống như tất cả các bộ phận khác của trẻ, chúng đều không trưởng thành. Khi mà 24 giờ đầu sau sinh, các nhà giải phẫu bệnh sinh thiết đường ruột của trẻ sơ sinh ra thì thấy có hiện tượng hở ruột, vi nhung mao của em bé mọc chưa hoàn chỉnh.
Tại sao lại có hiện tượng này, tại sao trẻ sơ sinh mới đẻ ra lại có hệ đường ruột không hoàn hảo như thế.
Bởi vì sữa mẹ trong giai đoạn đầu có những chuỗi phân tử rất lớn, và những phân tử lớn này cần lọt qua hàng rào vi nhung mao của ruột để được hấp thu. Muốn như vậy thì hệ đường ruột phải không trưởng thành để các phân tử có thể vượt qua được
. Trong thời gian đầu như thế, các phân tử, chất dinh dưỡng từ mẹ cần được hấp thu để thúc đẩy sự phát triển của cơ thể em bé. Dần dần, những vi nhung mao sẽ được hoàn thiện và lấp dần những khoảng trống tạo thành hệ ruột kín hoàn chỉnh.
Trong giai đoạn hệ đường ruột chưa hoàn thiện, có rất nhiều tác nhân có thể tác động lên em bé. Nếu tác động không phù hợp, không tốt, đường ruột của em bé sẽ phản ứng lại bằng một cơ chế đào thải và bản thân sữa mẹ cũng làm tăng nhu động ruột để tăng khả năng đào thải những yếu tố bất lợi, vi khuẩn xấu ra khỏi em bé
. Trẻ sẽ xuất hiện đi phân 1 ngày 2-3 lần, rồi 5-6 lần sau đó giảm xuống.
Ví dụ bé có nhiễm virus, chiếm 80-90 % ở giai đoạn nhiễm trùng sơ sinh ở trẻ nhỏ. Hệ mũi họng của em bé sẽ phản ứng bằng nghẹt mũi, chảy nước mũi. Không giống như người lớn, trẻ không khạc, nhổ, xì tống chất tiết ra ngoài được. Vậy những chất hại đó sẽ đi về đâu
.
Các mẹ biết rằng sức khoẻ của con đang có vấn đề và cần biết cách theo dõi một em bé. Vậy chúng ta sẽ theo dõi những điều gì và thông số gì. Khi bé có biểu hiện như thế, sẽ xảy ra hai trường hợp
Ở 1 em bé bú mẹ và 1 em bé được cho ăn bằng bình.
Ở 1 em bé bú mẹ, khi chúng bị viêm nhiễm, chúng sẽ đòi bú mẹ nhiều hơn, ruột sẽ có nhiều nhu động hơn và kết quả là tống phân xì xoẹt hơn và nhiều lần hơn. Ngoài ra, bầu vú mẹ còn là điểm tựa ầu ơ, an thần và giảm đau cho bé.
Ngược lại, ở những em bé ăn bình, kể cả ăn bình sữa mẹ và ăn bình sữa pha, các mẹ sẽ thấy em bé thay đổi nhịp bú bình là sẽ bú giảm đi, thậm chí bỏ cữ và ăn rất là ít, bởi khi đường tiêu hoá bị ốm mệt, cơ thể sẽ không muốn ăn, nhưng việc bú lại làm cho con an dịu, giảm đau và giảm căng thẳng, dễ vào giấc ngủ, và vì con muốn được dễ chịu, nên con bú, và vì bú nhiều nên con nhận được nhiều sữa mẹ hơn, con ị nhiều hơn, thậm chí mỗi lần bú là 1 lần ị.
Và lập tức sữa mẹ bị đổ thừa!
Khi đó, chúng ta theo dõi gì ở con? Chúng ta có phải làm gì cho con hay không?
Về mặt tri giác và nhận thức, cần theo dõi sự tỉnh táo và sự chú ý hướng ra bên ngoài của em bé. Đó là cái thần trong mắt em bé, nhìn, chú ý ra xung quanh, cười, ngáp trong lúc ngủ
. Những dấu hiệu này rất quan trọng cho thấy bé đang ổn. Mệt hơn một chút, nếu em bé nhõng nhẽo, mệt, gục một chút xong lại tỉnh dậy, em đòi được ôm, được bú, mắt vẫn bị thu hút bởi những thứ xung quanh tức em vẫn còn hướng ra ngoài, thì tinh thần kinh của bé vẫn còn đang tốt. Vậy khi nào thì không tốt, đó là khi em bé lừ đừ, đánh thức rất là khó khăn, khi bé mở mắt nhưng không có thần trong mắt, không chú ý ra xung quanh thì lúc đó mẹ nên/phải đưa con đi khám.
Mất nước sau đi đại tiện nhiều lần. Một trong những dấu hiệu mất nước đó là em bé không có nước tiểu tốt nữa. Các mẹ có thể nhìn bỉm của bé, khi bé có thể đi 5 lần, 6 lần mà nước tiểu vẫn có màu vàng sáng, vàng nhạt đến trong thì em bé chưa có tình trạng mất nước. Em bé có đi đại tiện bao nhiêu lần mà vẫn có nước tiểu đủ thì con không mất nước
. Ngược lại, bé đi đại tiện mà nước tiểu của bé có màu vàng sẫm kèm lượng tiểu ít đi, da của em bé khô đi, độ đàn hồi da không còn tốt nữa thì đây cũng là dấu hiệu báo không tốt, con đòi bú mẹ nhiều, con đòi uống nước nhiều (con khát), mẹ nên đưa bé đi khám.
Thêm vào đó, các mẹ cần theo dõi cách con thở, khi thấy bé thở êm, đều, không có rút lõm lồng ngực, không có phập phồng cánh mũi khi thở có nghĩa là chức năng thở của con đang rất tốt. Nếu có một trong các dấu hiệu cho thấy con thở khó nhọc, cần đưa con đi khám
Nếu các mẹ muốn kiểm tra xem bụng con có vấn đề gì không, các bạn hãy chạm rồi ấn sâu vào bụng con, xem con có khóc hay không, bụng có căng chướng hay không.
Khi con có rối loạn tiêu hoá, bị yếu đi, các mẹ rất dễ dàng để mua được các men tiêu hoá, bổ sung lợi khuẩn cho em bé. Nhưng thực tế, hệ vi khuẩn từ miệng, họng ruột của em bé đã rất phong phú rồi, cái quan trọng là ta bổ sung thức ăn cho lợi khuẩn. Sữa mẹ làm rất tốt vai trò này, trong sữa mẹ có rất nhiều chất có lợi cho con, trong đó có 1 loại đường gọi là oligosaccharide không có giá trị dinh dưỡng, nhưng nó có tác dụng là thức ăn nuôi vi khuẩn có lợi ở đường ruột em bé. Tỷ lệ lactose trong sữa mẹ chiếm 40% – 60% trong giai đoạn sữa non 36-72 giờ đầu.
Bất dung nạp lactose là bệnh lý rất hiếm gặp. Quá tải lactose lại gặp phổ biến và thường bị chẩn đoán nhầm là Bất dung nạp Lactose, bất dung nạp lactose và quá tải lactose là cùng một biểu hiện phân. Cả bất dung nạp Lactose và quá tải Lactose đều thể hiện bằng con đi ị nhiều lần trong ngày, phân nước, phân bọt, phân xanh và có mùi chua, làm đít con hăm đỏ, đôi khi có lẫn tia máu hoặc vân máu trong phân.
Vậy làm thế nào để phân biệt được 2 nhóm bệnh này
Bất dung nạp lactose là một bệnh con không tăng cân hoặc sút cân, mệt mỏi lờ đờ, đau và quấy khóc nhiều, trạng thái tinh thần không linh động.
Quá tải lactose thì ngược lại, thường thấy ở những trẻ tăng trưởng tốt (tăng cân và chiều cao tốt), phát triển tốt, con vui vẻ hoạt bát và linh động. Đôi khi gặp ở các bé tăng cân ít, nhưng con có tinh thần tốt, con nhanh nhẹn và khôn trước tuổi.
Vì vậy ngoài đặc điểm phân giống nhau, một đằng là 1 em bé khoẻ mạnh và một đằng là 1 em bé ốm mệt quấy khóc và lờ đờ không tăng trưởng hoặc sụt cân.
Để tổng kết lại, khi phân con xấu, các mẹ hãy theo dõi các dấu hiệu quan trọng mà bác sỹ đã nói ở trên nhé. Sức khoẻ con trong tay mẹ, gặp khó khăn cứ nhắn cho BS Nam nhé, đừng ngại.
